Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı

Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, savunma politikaları ve Türk vatandaşlarının askerlik işlerinden sorumlu olan bakanlık.

Tarihçe

Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışından sonra; 2 Mayıs 1920 günü çıkartılan "Büyük Millet Meclisi İcra Vekillerinin Suret-i İntihabına Dair Kanun" (Yürütmeyi Sağlayacak Bakanların Seçilmesine Yönelik Yasa Tasarısı) sonucunda milletvekilleri arasından ilk bakanlar kurulu oluşturuldu. 

O zamanki kabul edilen esaslara göre TBMM başkanı, aynı zamanda hükûmetin de başkanıydı. Bu sıfat ile Mustafa Kemal Paşa, hükûmetin başkanlığına getirilmişti. 

Bakanlar kurulunun üyeleri; 

• Din İşleri Bakanı Mustafa Fehmi Gerçeker, 
• Milli Savunma Bakanı Fevzi Paşa (Çakmak), 
• Dışişleri Bakanı Bekir Sami (Kunduk), 
• Maliye Bakanı Hakkı Behiç (Bayiç), 
• Bayındırlık Bakanı İsmail Fazıl Paşa, 
• Ekonomi Bakanı Yusuf Kemal (Tengirşek), 
• Adalet Bakanı Celalettin Arif, 
• İçişleri Bakanı Cami (Başkut), 
• Milli Eğitim Bakanı Dr. Rıza Nur, 
• Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Adnan (Adıvar), 
• Genelkurmay Başkanı İsmet (İnönü) olmuştu.

Görevleri

Millî Savunma Bakanlığının görev ve yetkileri şunlardır:

Millî Savunma görevlerinin siyasi, hukuki, sosyal, askeri okullardaki (harp okulları ve astsubay meslek yüksekokulları) eğitim, mali ve bütçe hizmetlerini yürütmek.

Silahlı Kuvvetlerin Cumhurbaşkanınca kararlaştırılacak savunma politikası çerçevesinde, Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit olunacak ilke, öncelik ve ana programlarına göre:

Barışta ve savaşta personel temini ile asker alma hizmetlerini yürütmek.

Silah, araç, gereç ve her çeşit lojistik ihtiyaç maddelerinin tedariki hizmetlerini yürütmek.

Askeri fabrikalar ve tersaneler dahil harp sanayii hizmetlerini yürütmek.

Sağlık ve veteriner hizmetlerini yürütmek.

Türkiye Cumhuriyeti sınırları dâhilinde gerçekleştirilecek insani amaçlı mayın ve/veya patlamamış mühimmat temizliğine yönelik faaliyetlerini yürütmek.

24/2/2000 tarihli ve 4536 sayılı Denizlerde ve Yurt Yüzeyinde Görülen Patlayıcı Madde ve Şüpheli Cisimlere Uygulanacak Esaslara İlişkin Kanun kapsamında faaliyetlerini yürütmek.

İnşaat, emlak, iskan ve enfrastrüktür hizmetlerini yürütmek.

Teftiş, inceleme ve soruşturma hizmetlerini yürütmek.

Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında görev alacak personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması hizmetlerini Millî İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğü aracılığıyla yürütmek.

Bağlı kurumlar

- Merkez teşkilatı

• Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü
• Askeri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• Tersaneler Genel Müdürlüğü
• Askeralma Genel Müdürlüğü
• Harita Genel Müdürlüğü
• Personel Genel Müdürlüğü
• Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• Savunma ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
• Bütçe ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü
• Lojistik Genel Müdürlüğü
• Tedarik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• Savunma ve Güvenlik Genel Müdürlüğü
• Teftiş Kurulu Başkanlığı
• Muhabere ve Bilgi Sistem Dairesi Başkanlığı
• Millî Mayın Faaliyet Merkezi Dairesi Başkanlığı
• Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığı
• Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
• Özel Kalem Müdürlüğü

- Bağlı komutanlıklar

• Genelkurmay Başkanlığı
• Kara Kuvvetleri Komutanlığı
• Deniz Kuvvetleri Komutanlığı
• Hava Kuvvetleri Komutanlığı
• Uzay Kuvvetleri Komutanlığı[5]
• Muharip Hava Kuvvetleri Komutanlığı
• 1.Ordu Komutanlığı
• Ege Ordusu Komutanlığı
• 2.Ordu Komutanlığı
• Eğitim ve Doktrin Komutanlığı
• Donanma Komutanlığı
• Kuzey Deniz Saha Komutanlığı
• Güney Deniz Saha Komutanlığı
• Deniz Eğitim Komutanlığı
• Deniz Teknik Komutanlığı
• Özel Kuvvetler Komutanlığı
• Anıtkabir Komutanlığı
• TSK Spor Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı
• Hava Lojistik Komutanlığı

- İlgili kuruluşlar

• Makine ve Kimya Endüstrisi A.Ş.
• Türk Havacılık ve Uzay Sanayii
• Askeri Fabrika ve Tersane İşletme A.Ş.

- Bağlı kuruluşlar

• Milli Savunma Üniversitesi
• Ordu Yardımlaşma Kurumu
• Millî savunma bakanları

Bakanlar

TBMM Müdafaa-i Millîye Vekilleri (1920-1923)

1 -  Mareşal Fevzi Paşa - 3 Mayıs 1920 - 5 Ağustos 1921 - Bağımsız

2 - Tümgeneral Refet Paşa - 5 Ağustos 1921 10 Ocak 1922

3 - Korgeneral Kâzım Paşa - 10 Ocak 1922 29 Ekim 1923

Millî Savunma Bakanları (1923-günümüz)

1 - Korgeneral Kâzım Paşa - 29 Ekim 1923 21 Kasım 1924 - Cumhuriyet Halk Partisi

2 - (Emekli Yarbay) Fethi Bey - 22 Kasım 1924 3 Mart 1925

3 - (Emekli Binbaşı) - Recep Bey - 4 Mart 1925 1 Kasım 1927

4 - Abdülhalik Bey - 1 Kasım 1927 25 Aralık 1930

5 - Zekai Apaydın - 29 Aralık 1930 1 Mart 1935

-- (1) (Emekli Orgeneral) Kâzım Özalp - 1 Mart 1935 18 Ocak 1939

6 - (Emekli Korgeneral) Naci Tınaz - 18 Ocak 1939 5 Nisan 1940

7 - (Emekli Albay) - Saffet Arıkan - 5 Nisan 1940 12 Kasım 1941

8 - (Emekli Korgeneral) - Ali Rıza Artunkal - 12 Kasım 1941 7 Ağustos 1946

9 - (Emekli Orgeneral) - Cemil Cahit Toydemir - 7 Ağustos 1946 5 Eylül 1947

10 - Münir Birsel - 5 Eylül 1947 5 Haziran 1948 

-- Hasan Saka (vekil) - 5 Haziran 1948 10 Haziran 1948

11 - Hüseyin Hüsnü Çakır - 10 Haziran 1948 22 Mayıs 1950

12 - Refik Şevket İnce - 22 Mayıs 1950 9 Mart 1951 Demokrat Parti

13 - Ahmet Hulusi Köymen - 9 Mart 1951 10 Aralık 1952

14 - Seyfi Kurtbek - 10 Aralık 1952 1 Kasım 1953

15 - Kenan Yılmaz - 1 Kasım 1953 17 Mayıs 1954

16 - Ethem Menderes - 17 Mayıs 1954 15 Eylül 1955 

-- Mehmet Fuad Köprülü (vekil) - 15 Eylül 1955 9 Aralık 1955

--  Adnan Menderes (vekil) - 9 Aralık 1955 28 Temmuz 1957

17 - Şemi Ergin - 28 Temmuz 1957 19 Ocak 1958

-- (16) Ethem Menderes 19 Ocak 1958 27 Mayıs 1960

18 - Orgeneral Cemal Gürsel - 30 Mayıs 1960 9 Haziran 1960 Askerî

19 - (Emekli Orgeneral) Fahri Özdilek - 9 Haziran 1960 22 Ekim 1960

20 - (Emekli Korgeneral) Hüseyin Ataman - 22 Ekim 1960 5 Ocak 1961

21 - (Emekli Orgeneral) Muzaffer Alankuş - 5 Ocak 1961 3 Temmuz 1961

22 - İlhami Sancar - 20 Kasım 1961 20 Şubat 1965 Cumhuriyet Halk Partisi

23 - Hasan Dinçer - 20 Şubat 1965 10 Ağustos 1965 Adalet Partisi

24 - Mustafa Hazım Dağlı - 10 Ağustos 1965 27 Ekim 1965

25 - Ahmet Topaloğlu - 27 Ekim 1965 26 Mart 1971

26 - Ferit Melen - 26 Mart 1971 22 Mayıs 1972 - Milli Güven Partisi

27 - Mehmet İzmen - 22 Mayıs 1972 15 Nisan 1973 - Adalet Partisi

-- (22) İlhami Sancar - 15 Nisan 1973 26 Ocak 1974 - Cumhuriyet Halk Partisi

28 - Hasan Esat Işık - 26 Ocak 1974 17 Kasım 1974

-- (22) İlhami Sancar - 17 Kasım 1974 31 Mart 1975

-- (26) Ferit Melen - 31 Mart 1975 21 Haziran 1977 - Cumhuriyetçi Güven Partisi

-- (28) Hasan Esat Işık - 21 Haziran 1977 21 Temmuz 1977 -  Cumhuriyet Halk Partisi

29 - Sadettin Bilgiç - 21 Temmuz 1977 18 Ekim 1977 - Adalet Partisi

--  Cihat Bilgehan (vekil) - 14 Ekim 1977 28 Ekim 1977

30 - Turhan Kapanlı - 1 Kasım 1977 5 Ocak 1978

-- (28) Hasan Esat Işık - 5 Ocak 1978 16 Ocak 1979 - Cumhuriyet Halk Partisi

31 - Neşet Akmandor - 16 Ocak 1979 12 Kasım 1979

32 - Ahmet İhsan Birincioğlu - 12 Kasım 1979 12 Eylül 1980 - Adalet Partisi

33 - Haluk Bayülken - 21 Eylül 1980 13 Aralık 1983 - Askerî

34 - Zeki Yavuztürk - 13 Aralık 1983 21 Aralık 1987

35 - Ercan Vuralhan - 21 Aralık 1987 30 Mart 1989

36 - Safa Giray - 30 Mart 1989 19 Ekim 1990

--  Güneş Taner (vekil) - 19 Ekim 1990 28 Ekim 1990

37 - Hüsnü Doğan - 28 Ekim 1990 22 Şubat 1991

38 - Mehmet Yazar - 1 Mart 1991 23 Haziran 1991

39 - Barlas Doğu - 23 Haziran 1991 20 Kasım 1991

40 - Nevzat Ayaz - 20 Kasım 1991 24 Ekim 1993 - Doğru Yol Partisi

41 - Mehmet Gölhan - 24 Ekim 1993 5 Ekim 1995

42 - Vefa Tanır - 5 Ekim 1995 6 Mart 1996

43 - Mahmut Oltan Sungurlu - 6 Mart 1996 28 Haziran 1996 -  Anavatan Partisi

44 - Turhan Tayan - 28 Haziran 1996 30 Haziran 1997 - Doğru Yol Partisi

45 - İsmet Sezgin - 30 Haziran 1997 11 Ocak 1999 - Demokrat Türkiye Partisi

46 - Hikmet Sami Türk - 11 Ocak 1999 28 Mayıs 1999 - Demokratik Sol Parti

47 - Sabahattin Çakmakoğlu - 28 Mayıs 1999 18 Kasım 2002 - Milliyetçi Hareket Partisi

48 - Vecdi Gönül - 18 Kasım 2002 6 Temmuz 2011 - Adalet ve Kalkınma Partisi

49 - İsmet Yılmaz - 6 Temmuz 2011 1 Temmuz 2015

-- (48) Vecdi Gönül - 3 Temmuz 2015 24 Kasım 2015

-- (49) İsmet Yılmaz - 24 Kasım 2015 24 Mayıs 2016

50 - Fikri Işık - 24 Mayıs 2016 19 Temmuz 2017

51 - Nurettin Canikli - 19 Temmuz 2017 10 Temmuz 2018

52 - (Emekli Orgeneral) Hulusi Akar - 10 Temmuz 2018 5 Haziran 2023

53 - (Emekli Orgeneral) Yaşar Güler - 5 Haziran 2023 - Görevde Bağımsız

Bakan yardımcıları

1 - Hasan Kemal Yardımcı - 7 Ağustos 2011-24 Kasım 2015

2 - Şuay Alpay - 29 Aralık 2015 - Görevde

3 - Alpaslan Kavaklıoğlu - 10 Ağustos 2018 - Görevde

-- Muhsin Dere - 10 Ağustos 2018 22 Haziran 2023

-- Yunus Emre Karaosmanoğlu - 10 Ağustos 2018 22 Haziran 2023

4 - Bilal Durdalı - 22 Haziran 2023 - Görevde

-- Celal Sami Tüfekci - 22 Haziran 2023 - Görevde